Roland Barthes

(1915-1980)

Francuski semiolog, lingwista, strukturalista i poststrukturalista, prekursor postmodernizmu. Autor takich prac jak „Przyjemność tekstu”, „Mitologie”, „Imperium znaków”, „S/Z”, „Fragmenty dyskursu miłosnego”, „Neutrum”, „Światło obrazu”, „Dziennik żałobny”.

Swoje krytyczne pisanie rozpoczął jako autor w lewicowym czasopiśmie paryskim „Combat” – na podstawie tych doświadczeń w 1953 roku powstało jego pierwsze poważne dzieło „Stopień zero pisania”. Pisywał również do awangardowego magazynu literackiego „Tel Quel”. W latach pięćdziesiątych studiował leksykologię i socjologię, we wczesnych sześćdziesiątych zajmował się semiologią i był mocno zafascynowany strukturalizmem.

We „Fragmentach dyskursu miłosnego” zapisuje: „nie wiemy kto mówi, mówi tekst, tylko tyle da się powiedzieć”, a dyskurs miłości jest dyskursem samotności, przywoływanym przez „tysiące podmiotów”.

Następnie odbył podróże do USA i Japonii, których owocem była słynna praca „Imperium znaków”, z 1970 roku. W latach siedemdziesiątych kontynuował prace krytycznoliterackie, wypowiadał się na tematy intertekstualności i neutralności powieściowej. W 1977 roku otrzymał katedrę semiologii w Collage de France, gdzie rozpoczął prowadzenie swych legendarnych seminariów.

Po śmierci ukochanej matki to biografia staje się dla niego źródłem twórczej interpretacji i nowatorskiego stylu pisarskiego, co z kolei, jak zwykł mawiać, uchroniło go od strukturalistycznego ugrzęźnięcia w stylu naukowej dysertacji i wykładu. Odnosi się to zwłaszcza do takich prac jak, autobiograficzne „R.B.” i „Światło obrazu”.

Pod koniec swej twórczości Barthes podjął próbę uwzględniania w swych pracach perspektywy filozoficznej i psychologicznej, ulegając wpływom Jacques’a Lacana i Julii Kristevej, w wywiadach zaś odwołuje się do pojęć wyobrażonego, rozkoszy i intertekstualności. Takie prace jak „S/Z” i „Przyjemność tekstu” stanowią zapowiedź fragmentarycznego, literackiego stylu ostatnich prac, i zapowiadają bardziej osobisty styl pisania, dotyczący przyjemności, jaką daje tekst, pisanie i lektura, podejmuje problematykę mowy, pisze o miłości, żałobie i Inności.